Głębokość przemarzania gruntu – jak postawić fundamenty?

Co to jest głębokość przemarzania gruntu?

Czym jest głębokość przemarzania gruntu? To odległość od powierzchni ziemi do punktu wewnątrz gruntu, do które sięga ujemna temperatura. Zazwyczaj nawet niewielki spadek temperatury poniżej zera skutkuje przemarzaniem gruntu. Mimo że obecnie zimy w Polsce są postrzegane jako niegroźne i dość ciepłe, to jednak w większości rejonów ciągle można zaobserwować częste spadki temperatur poniżej 0oC. Dlaczego należy zbadać głębokość przemarzania gruntu? Jest to ważne, ponieważ działanie ujemnych temperatur na ziemię jest dość wyraźne. Grunt jest zazwyczaj wilgotny, a po zamarznięciu cząsteczki wody znajdujące się w nim także ulegną zmrożeniu. Woda podczas zamarzania większa swoją objętość. Co za tym idzie, cząsteczki gruntu także powiększają się. Jeśli w trakcie tego procesu napotkają obce ciało, to ich powiększony kształt wypchnie lub przesunie przeszkodę. W taki sposób powstają tak zwane wysadziny mrozowe, czyli wypchnięte na powierzchnię rury lub fragmenty fundamentów. Działanie zmrożonego gruntu może mieć naprawdę dużą siłę i jednocześnie wyrządzić wiele szkód. 

Głębokość przemarzania gruntu według stref

Głębokość przemarzania gruntu jest zależna od strefy, w której planujemy zbudować dom. W Polsce panuje klimat umiarkowany. Jesteśmy krajem leżącym w tak zwanej strefie klimatycznej ciepłej umiarkowanej przejściowej. Jeszcze do niedawna w okresie zimowym występowały bardzo znaczne spadki temperatur, a mróz utrzymywał się długo. Obecnie ten trend się zmienia, ale grunt ciągle przemarza na dość dużą głębokość, nawet jeśli temperatura nie spada bardzo poniżej zera. Obszar Polski został podzielony na cztery konkretne strefy według tego, jaka jest głębokość przemarzania gruntu w każdej z nich. Strefa pierwsza obejmuje zachodnią część kraju, czyli województwa zachodnio-pomorskie, lubuskie, dolnośląskie oraz zachodnią część województwa wielkopolskiego. Strefa druga to województwa pomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, opolskie, śląskie, świętokrzyskie, lubelskie i mazowieckie. Strefa trzecia to południowe części województw małopolskiego i podkarpackiego, a także część województw podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Ostatnia, czwarta strefa to pozostałe rejony województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Podział na strefy został dokonany na zasadzie pomiaru głębokości przemarznięcia gruntu. W strefie pierwszej głębokość ta wynosi 0,8 metra, w drugiej 1 metr, w trzeciej 1,2 metra, a w czwartej 1,4 metra. Odpowiednio dla każdej strefy poziom ułożenia kanalizacji oraz innych instalacji jest głębszy o około 0,2-04 metra.

Głębokość przemarzania gruntu: niuanse

Mimo pomiarów głębokości, na której grunt przemarza w sezonie zimowym, istnieją kolejne czynniki oceny tego, jak jest realna głębokość przemarzania gruntu. Oprócz aspektu wyniku temperatury – im niższa, tym głębiej grunt może zostać zmrożony – istotny jest rodzaj ziemi. Najczęściej wysadziny mrozowe zdarzają się w gruntach niespoistych. Są nimi wszelkiego rodzaju piaski, torfy i ziemie lessowe. Dzieje się tak, ponieważ tego typu ziemie posiadają dużą ilość drobin, które często są mniejsze niż 0,02 milimetry. Drobnoziarnistość terenu jest przyczyną powstawania porów oraz szczelin. W tych miejscach gromadzi się woda, która po spadku temperatury znacznie przybiera na objętości. Dlatego też autentyczna głębokość przemarzania gruntu to taka mierzona w ziemi o wysokim zgęszczeniu. Na takim gruncie najlepiej jest też wznieść wolnostojący budynek.

Jak postawić fundamenty biorąc pod uwagę głębokość przemarzania gruntu

W trakcie planowania konstrukcji i budowy budynku głębokość przemarzania gruntu jest wyznacznikiem tego, jak głęboki będzie wykop oraz w którym miejscu zostaną położone ściany fundamentowe. Często poleca się bezpieczną odległość od powierzchni ziemi, czyli około 1-1,5 metra. Warto zdać się na opinię doświadczonego architekta. Jednak jeśli pojawiają się wątpliwości lub w okolicach zdarzały się już wysadziny mrozowe, warto przeprowadzić badanie geotechniczne gruntu. Pozwala ono na ocenę, jak jest realna głębokość przemarzania gruntu, a także może przynieść ważne informacji o jakości i odczynie ziemi na działce. Są to przydatne informacje dotyczące nie tylko stawiania fundamentów, ale także dalszego konstruowania infrastruktury wokół budynku oraz planów ogrodniczych. Po ocenie geotechnika można pozostawić fundamenty na optymalnej głębokości lub przesunąć je o kilkadziesiąt centrum w głąb ziemi. Najczęściej płyta fundamentowa osadzana jest około 60 centymetrów pod powierzchnią gruntu. Zanim zostanie położona, warto zabezpieczyć grunt za pomocą materiałów termoizolacyjnych. Zapobiega to działaniu wilgoci gruntowej oraz stanowi ochronę przed działaniem wód opadowych, które mogą zbierać się w gruncie.