Kruszyna pospolita – niewymagający krzew pełen dobroczynnych składników
Kruszyna pospolita jest gatunkiem krzewu, który porasta dziko na terenach nizinnych i w niższych partiach gór. Nazywana jest też szakłakiem kruszyną, troszczyną i wilczyną. Jest naszym rodzimym gatunkiem. Należy do rodziny szakłakowatych. Maksymalne rozmiary, jakie osiąga roślina to 5-7 metrów wysokości. Jest podobna do gatunku szakłaka pospolitego, jednak różni się od niego brakiem cierni. Ma cienkie i często owłosione gałązki (zwłaszcza młode). Kora jest brązowobrunatna, a na młodych pędach wyczuwalny jest nieprzyjemny zapach zgnilizny. Liście są jajowate, ostro zakończone, z licznymi nerwami poprzecznymi. Jesienią przebarwiają się na żółto. Kruszyna pospolita wytwarza owoce w postaci niemal kulek wielkości grochu, które po dojrzeniu mają niemal czarny kolor. Nie dojrzewają jednocześnie, dlatego na krzewie możemy zaobserwować różne kolory owoców od zielonego, przez czerwony i fioletowy do docelowego.
Kruszyna pospolita – odmiany
Odmiany kruszyny pospolitej potrafią być bardzo zróżnicowane. Występują w różnych formach, mają ciekawe pokroje i często inne liście niż gatunek podstawowy.Jedną z ciekawych odmian rośliny jest kruszyna Fine line, która powstała poprzez skrzyżowanie dwóch innych odmian. Na rynku pojawiła się stosunkowo niedawno, bo po 2004 roku. Jej cechą charakterystyczną jest wąski, stożkowaty pokrój. Dorasta do 180 centymetrów wysokości i 50 centymetrów szerokości. Ma długie, lancetowate liście. Fine line zakwita między majem a czerwcem. Owoce pojawiają się od lipca do września.Inną ciekawą odmianą jest Asplenifolia. Charakteryzuje się bardzo wąskimi, ciemnozielonymi liśćmi przypominającymi nitki, które są szerokie na 3-7 milimetrów, a ich długość to aż 4-8 centymetrów. Ich blaszki są lekko faliste, a na okres jesieni przybierają żółtą barwę. Kwiaty natomiast są bardzo drobne, w żółtym kolorze. Asplenifolia wytwarza niewielkie owoce, które fioletowo-czarne stają się na początku jesieni. Odmiana ta ma bardziej owalny i ażurowy pokrój. Osiąga także większe rozmiary – dorasta do 3 metrów wysokości.
Uprawa kruszyny pospolitej
Sadzonki kruszyny są łatwo dostępne i tanie. Roślina jest mało wymagająca. Młode okazy szybko przyjmują się na nowym stanowisku i nie są wymagające. Kruszyna pospolita uchodzi za niezwykle łatwą w uprawie. Dobrze rośnie na przeciętnych glebach. Jest odporna na suszę i mróz. Nie wymaga zabezpieczania przed zimą, ponieważ nasz klimat jest jej naturalnym środowiskiem. Wystarczy jej do życia słońce lub miejsce w półcieniu. Krzew nie wymaga również cięcia ani nawożenia. Doskonale radzi sobie bez ingerencji człowieka, dlatego można pozwolić mu swobodnie rosnąć i cieszyć oko.
Właściwości kruszyny pospolitej
Należy pamiętać, że owoce kruszyny są przysmakiem dla ptaków, jednak dla ludzi są trujące. Do funkcji leczniczych wykorzystuje się korę krzewu. Często jest ona składnikiem wielu mieszanek ziołowych. Ma działanie przeczyszczające. Pobudza ukrwienie i ruchy robaczkowe jelit. Jest bogata w garbniki, flawonoidy, saponiny oraz jest źródłem glikozydów antrachinowych. Wyciągi, sproszkowana kora lub odwary stosowane są doraźnie przy zaparciach, niestrawności, zaburzeniach wątroby. Nie wolno stosować kruszyny w czasie miesiączki, ciąży i karmienia piersią, a także w przypadku stanów zapalnych jelit i chorób nerek. Świeża kora jest trująca – wymaga suszenia w temperaturze 100°C przez godzinę. Należy pić lub spożywać niewielkie ilości i tylko sporadycznie.Zdecydowanie częściej niż ze względu na swoje właściwości, kruszyna pospolita jest uprawiana jako roślina ozdobna.
