Macierzanki – ozdobne krzewinki w ogrodzie

Wielofunkcyjne macierzanki

Te niewielki krzewinki należą do rodziny jasnowatych. Macierzanki w nazewnictwie naukowym to Thymus. Ich wygląd może przypominać leśny mech – te niewielkie rośliny w naturalnym środowisku tworzą puchate dywany lub niewielkie, soczyście zielone skupiska. Podobnie może stać się w hodowli, jeśli posadzimy sadzonki w niewielkiej odległości od siebie. Ich wielofunkcyjność objawia się tym, że są bardzo łatwe w uprawie oraz wytrzymałe na zmiany pogodowe. Korzenie są niezbyt rozległe, dzięki czemu można sadzić macierzanki jako wypełnienie przestrzeni między innymi roślinami w kwietniku lub na trawniku. Można także zasadzić je na skalniaku, czyli ogrodzie skalnym wypełnionym kamieniami. Krzewinki dobrze rosną także w szczelinach, na przykład między płytami chodnikowymi, a także na murkach lub ogrodzeniach kamiennych. Mimo umiejscowienia je w tak trudnych warunkach, rośliny dzięki regularnej pielęgnacji powinny dobrze się rozrastać.

Macierzanki: uprawa i pielęgnacja

Jak już można wywnioskować z niewielkich wymagań co do miejsca zasadzenia, macierzanki to rośliny bardzo łatwe w uprawie. Podstawowym czynnikiem stymulującym wzrost jest nasłonecznienie. Krzewinki nie znoszą dobrze zacienionych, ukrytych przed promieniami słonecznymi miejsc. Mogą rosnąć na skalniakach lub między szczelinami płyt, jednak najbardziej optymalną glebą jest ziemia piaszczysta. Pozwala ona na dużą przepuszczalność. Może być nawet bardzo uboga w składniki odżywcze i minerały – macierzanki wykorzystują do maksimum środowisko, w którym rosną. Mimo że krzewinki dobrze znoszą suszę, warto jednak je podlewać w regularnych odstępach czasu, na przykład co dwa tygodnie. Nie jest wymagana pielęgnacja innego typu, rośliny nie muszą być nawożone ani zasilane środkami wspomagającymi wzrost. 

Odmiany macierzanki

Co ciekawe, macierzanka posiada aż 10 różnych gatunków. Jeden z nich to często wykorzystywana w kuchni przyprawa: tymianek. Inna odmiana macierzanki charakteryzuje się właściwościami leczniczymi – jest to macierzanka piaskowa (nazwa naukowa Thymus serpyllus). Inna odmiana także może być wykorzystywana w lecznictwie – to macierzanka zwyczajna. Obie krzewinki można spotkać w przygotowanej, wysuszonej formie w sklepach zielarskich. Coraz częściej jednak sprzedaje się je w doniczkach jako rośliny do domowej uprawy. Macierzanki kwitną w okresie letnim, od czerwca do sierpnia. To właśnie wtedy najlepiej jest zbierać ich liście, z których można zrobić zioła. Kwiaty są niewielkie, najczęściej fioletowe lub niebieskie. Stanowią jedynie walor estetyczny. Inna popularna odmiana macierzanki, która świetnie sprawdza się jako roślina ozdobna, to odmiana cytrynowa tej krzewinki. Wydziela charakterystyczny, cytrusowy zapach. Jej kwiatostany także są drobne, natomiast kolor może być pastelowo pomarańczowy lub żółty.

Macierzanki – domowe przetwory

Jeśli zdecydujemy się na hodowlę macierzanek, warto wybrać właśnie te odmiany, których plony – a więc liście – można później wykorzystać w domowej apteczce. Są to właśnie macierzanki piaskowa i zwyczajna. Po zebraniu zdrowych liści należy je przesuszyć. Najlepiej umyte i odsączone wysuszyć najpierw na słońcu, a później zebrać do suchego woreczka. Po upływie kilku tygodni zioła będą gotowe do użytku. Przede wszystkim można wykonać napar z macierzanki – pomaga on w infekcjach dróg oddechowych i dobroczynnie wpływa na podrażnienie gardła. Aby wykonać napar, należy zalać kilka ususzonych liści krzewinki wrzątkiem oraz odczekać kilkanaście minut. Po odsączeniu można delikatnie posłodzić wywar i wypić. Tego typu napar można także stosować do łagodzenia podrażnień skórnych. Wyciągiem z ziół można przemywać twarz, szczególnie jeśli mamy tłustą, skłonną do trądziku cerę. Napar z macierzanki łagodzi zapalenie skóry, na przykład oparzenia słoneczne i miejsca po ugryzieniach owadów. Warto wiedzieć, że zioła tych niewielkich krzewinek wchodzą w skład wielu dostępnych w aptece leków oraz naturalnych kosmetyków, takich jak kremy i odżywki do włosów.