Mrówki – pożyteczne, lecz dokuczliwe. Co warto o nich wiedzieć?
Czy wiedziałeś, że w Polsce występują aż 103 gatunki? Te niezmordowane robotnice pełnią pożyteczną funkcję, jeśli natomiast zauważysz je w domu – nie tak łatwo się ich pozbyć. Mrówki – warto poznać je bliżej.
Każdy zna podstawowe fakty o mrówkach. Żyją w wielotysięcznych stadach i są pracowite. Żyją na całym świecie, niezależnie od klimatu. Szacuje się, że ich gatunków jest około 12 tysięcy. W samej Polsce, według specjalistów, występują 103 gatunki mrówek, a każdy z nich zbudowany jest z ogromnej populacji.
Faktem jest, że u mrówek życie jednostki właściwie nie istnieje. Jest to społeczeństwo, w którym każda sztuka jest podporządkowana interesom całego stada. Każdy członek kolonii pełni określone funkcje i wykonuje je przez całe życie.
Mrówki są bardzo dobrze przystosowane do pobierania pokarmów. Ich narządy gębowe mają silne żuwaczki i są w stanie mocno gryźć, natomiast dolne szczęki służą im do zlizywania różnych cieczy. Nie wszyscy wiedzą, że owady te posiadają skrzydła.
Dotyczy to samców, którzy noszą je przez całe życie oraz królowych. Te mają je do chwili, kiedy zostaną zapłodnione. Natomiast zwykłe samice, które są robotnicami, mają niedorozwinięte narządy płciowe i nie mają skrzydeł. Niektóre gatunki mają także wykształcone żądła. Jeszcze inne wykorzystują je, wstrzykując drażniący płyn w ofiarę.
Mrówki i ich role w mrowisku
Największą pracę dla swojej kolonii wykonują mrówki robotnice. Są one niepłodne, dlatego pracują na rzecz swojego społeczeństwa. Są odpowiedzialne za dostarczanie pożywienia, budowę mrowisk, prace porządkowe, obronę w razie ataku. Zajmują się także młodymi. Ich obowiązki zmieniają się wraz z wiekiem. Cykl życia robotnic to 4-7 lat. Młodsze z nich zostają w domostwie i mają za zadanie sprzątać i karmić larwy oraz królową. Starsze z nich zajmują się zdobywaniem jedzenia. Tymczasem jedynym zadaniem królowych jest składanie zapłodnionych jaj. Wbrew pozorom jest ich więcej niż jedna w całym mrowisku. W gnieździe może być nawet 30 królowych. U samców również rola ich życia jest ograniczona. Samce zajmują się tylko zapładnianiem samic. Niestety żyją krótko. Po pierwszej i jedynej kopulacji z królową umierają.
Feromony mrówki i pożywienie
Choć mrówki chętnie sięgają po słodkie pożywienie, część gatunków jest drapieżnikami. Wówczas znaczną częścią ich jadłospisu są np. pająki i inne drobne owady.
Co ciekawe, mrówki najczęściej porozumiewają się za pomocą zapachu. Wydzielają charakterystyczne feromony, m.in. idąc po pokarm. Oznaczają w ten sposób ścieżkę do domu, aby dać informację innym mrówkom i się nie zgubić. Mają do tego celu specjalny gruczoł o nazwie DuFour zlokalizowany na końcu odwłoka. Robotnice wabią w ten sposób inne osobniki. Dzięki temu wszystkie wiedzą jak i gdzie się poruszać. Podążają po zapachu.
Mrówki karmią siebie nawzajem. Sposób, w jaki przenoszą jedzenie do gniazda, jest dość osobliwy. Robotnice rozdrabniają zdobyty pokarm, mieszają go ze śliną. Następnie połykają wytworzoną w ten sposób płynną masę, która przechowywana jest w początkowej części jelita. Donoszą więc pożywienie do gniazda we własnym ciele. Gdy dotrą do domu, zwracają pokarm i karmią nim larwy oraz królową. Następnie larwy również nadtrawiają to, co dostały, po czym zwracają – wtedy dopiero pokarm trafia do robotnic.
Mrówki – odmiany i gatunki
W Polsce dominuje kilka grup mrówek. Jedną z nich są hurtnice czarne. Osiągają do pół centymetra długości i są barwy brunatno-czarnej. To najczęściej występujące mrówki w miastach. Swoje gniazda zakładają w ścianach, pod brukiem, w trawie oraz na zewnętrznych częściach zabudowań. Robotnice tej odmiany często wyrządzają duże szkody w ogródkach. Poprzez kopanie tuneli w glebie, przesuszają ją i odkrywają korzenie różnych roślin. Potrafią też gryźć pąki kwiatowe, zostawiając w nich dziury. Niszczą także całe kwiaty. Wszystko po to, aby dostać się do słodkiego nektaru. To właśnie hurtnice czarne zazwyczaj są spotykane w domach. Mają w zwyczaju zapuszczać się daleko od gniazda. Poszukują pożywienia w budynkach.
Mrówki gmachówki to kolejna popularna rodzina, która ma pod sobą ponad tysiąc podgatunków. Żyją najczęściej w lasach i na polach, jednak można je też spotkać w terenie zabudowanym. Są nieco większe niż hurtnice – rosną nawet do 10 milimetrów. Mają charakterystyczny czerwonobrązowy kolor, ale bywają też ciemniejsze. Zakładają gniazda głównie w obiektach drewnianych – w drzewach lub drewnianych częściach budynków. Te ostatnie niestety często uszkadzają.
Czy zwalczać mrówki?
Dlaczego mrówki są pożyteczne? Żyjąc w lasach, niszczą larwy wielu szkodników. Odgrywają ważną rolę w środowisku. Ich zwalczanie nie jest zalecane, jednak czasami konieczne. Kiedy jest ich zbyt dużo w ogrodzie, przemieszczają się po roślinach. Wówczas również mogą przywędrować do domu. Najskuteczniejszym sposobem ich zwalczania jest zastosowanie specjalnego środka na mrówki. Należy rozsypać go w miejscu ich najczęstszego występowania. Warto też wytropić drogę, jaką się poruszają po naszym mieszkaniu. Wtedy wysypanie proszku wzdłuż ich ścieżki daje dobre efekty. Jeśli nie jesteśmy zwolennikami chemii, istnieje wiele sposobów, aby poradzić sobie z nimi przy użyciu naturalnych środków. Jednym z nich jest zmieszanie w szklance wody pięciu łyżeczek czarnego, mielonego pieprzu. Przy pomocy butelki ze spryskiwaczem wystarczy rozpylać płyn tam, gdzie poruszają się intruzy. Podobnie zadziała również roztwór soli. Zwykłą sól można także wysypać w okolicy domu. To zniechęci mrówki do dalszej drogi. Wytępić je w domu pomoże także ocet. Jednak w tym przypadku trudno będzie pozbyć się nieprzyjemnego zapachu.
