Irysy – jak uprawiać te dekoracyjne kwiaty?

Irysy – charakterystyka i odmiany

Irysy (kosaćce), a wśród nich aż 300 różnych gatunków, należą do rodziny kosaćcowatych, ich naturalnym środowiskiem jest półkula północna, gdzie porastają suche obszary, łącznie z górami i półpustyniami. W naturalnym środowisku dorastają do 130 cm wysokości, a ich pojedynczy kwiat osiąga wymiary 15 na 18 cm.

Najpopularniejsze w uprawie ogrodowej są:

Irysy kłączowe, np.:

bródkowe – których górne płatki tworzą kopułę, a dolne, opadające na dół, mają tzw. bródkę, czyli kolorowe włoski. Irysy bródkowe mają rozmaite barwy, od kremowej, po czarną;bezbródkowe – mniej okazałe od irysów bródkowych, ale o szerszej palecie barw (istnieją nawet okazy trzykolorowe) oraz bardziej wytrzymałe.

Irysy cebulowe, np.:

żyłkowane – są nazywane również tęczówką. Występują w różnych kolorach, a na płatkach mają charakterystyczne, żółte plamki;

Danforda – o intensywnie żółtych kwiatach, które pojawiają się już w marcu i wąskich liściach;

holenderskie – rozkwitające późną wiosną. Kwiaty są duże i mają różne barwy;

Jak sadzić i pielęgnować irysy?

Irysy preferują glebę średnio wilgotną, o neutralnym pH. Nie może to być w żadnym wypadku mokre i zatrzymujące wodę podłoże – z wyjątkiem irysów, których naturalnym środowiskiem są obszary wilgotne, np. odmiana syberyjska i japońska.

Ważne jest również optymalne nasłonecznienie stanowiska, by irysy miały dostęp do światła minimum 6 godzin na dobę.

Irysy sadzi się w zależności od ich rodzaju: odmiany cebulowe, podobnie jak tulipany, możesz posadzić jesienią (wrzesień-październik), natomiast odmiany kłączowe wymagają wcześniejszego umieszczenia w podłożu (sierpień).

Dołki do sadzenia irysów powinny mieć około 25 cm średnicy i 10 cm głębokości, przy czym pomiędzy egzemplarzami powinny być zachowane odstępy około 60 cm.Zasypywanie irysów również różni się w zależności od odmiany: irysy cebulowe powinny być zasypane w całości, natomiast kłączowe muszą wystawać nieco ponad powierzchnię.Po posadzeniu podlej irysy obficie, a po upływie około 1,5 miesiąca ogranicz podlewanie. Tutaj również znalazł się wyjątek – irysy syberyjskie i japońskie potrzebują stale wilgotnego podłoża.

Tuż po zasadzeniu, irysy dobrze jest zasilić nawozem o niskiej zawartości azotu, co najlepiej powtórzyć na wiosnę i po przekwitnięciu kwiatów. Przekwitłych irysów nigdy nie obcinaj w całości, ponieważ do jesieni odżywiają się one dzięki liściom. Uważaj również w czasie pielenia rabaty, by nie uszkodzić kłączy – nie rezygnuj jednak z usuwania chwastów, które mogą blokować irysy i zasłaniać im źródło światła.

Irysów nie ściółkuj. Zapewnij im jedynie ochronę przed mrozem zimą, w postaci np. sosnowych gałęzi.

Jak rozmnażać irysy?

To również zależy od gatunku. Większość z nich możesz rozmnażać z nasion, ale jeśli chcesz kontrolować wygląd roślin potomnych i nie chcesz, by krzyżowały się ze sobą, wybierz metodę rozmnażania poprzez:

podział kłączy (w przypadku irysów kłączowych) – po okresie kwitnienia, poprzez wykopanie kłączy z ziemi i podzielenie ich na małe kawałki. Kawałki te posadź pod kilkucentymetrową warstwę podłoża;

sadzenie cebulek przybyszowych (w przypadki irysów cebulowych) – cebule są gotowe do podziału tuż po zasuszeniu liści. Przechowuj je do jesieni w suchym, ciepłym miejscu i wtedy wysadź do gruntu.

Gwarantuje to uzyskanie egzemplarzy o dokładnie takim samym wyglądzie, jak roślina-matka, co jest pożądane w przypadku jednolitych rabat.

Podział kłączy i cebul co kilka lat zapobiegnie również nadmiernemu stłoczeniu się irysów w jednym miejscu.

Stłoczenie, jak również zbyt wilgotne podłoże, prowadzi często do rozwoju chorób grzybowych oraz inwazji ślimaków, dlatego najważniejsza w uprawie jest profilaktyka i systematyczne doglądanie irysów. Zadbane, zdrowe irysy będą przez długie lata ozdobą Twojego ogrodu.

Źródła: https://www.ekologia.pl/dom-i-ogrod/pielegnacja-ogrodu/irysy-kwiaty-sadzenie-uprawa-i-pielegnacja-irysow,25038.html https://zielonyogrodek.pl/pielegnacja/uprawa-roslin/4156-uprawa-irysow-w-ogrodzie https://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/irysy-uprawa-odmiany-i-przesadzanie-id915.html